Βουδισμός – Γενική εισαγωγή
Γενική εισαγωγή
Ο Βουδισμός
Η
Διδασκαλία του Βούδα, γνωστή ως Βουδισμός, ήταν πολύ διαδεδομένη πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, ιδιαίτερα μετά τις αλλαγές στο πολιτικό σύστημα στην Κίνα και στις γειτονικές χώρες, η διάδοσή της επηρεάστηκε, κι έτσι έγινε η τέταρτη μεγαλύτερη θρησκεία μετά τον Χριστιανισμό, τον Ινδουισμό και το Ισλάμ. Σήμερα, περίπου 520 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ακολουθούν τον Βουδισμό, με μερικά εκατομμύρια να βρίσκονται στη Δύση.
Η λέξη «Βουδισμός» προέρχεται από τη λέξη buddha, η οποία, με τη σειρά της, προέρχεται από τη λέξη buddhi και bodhi. Αυτές οι λέξεις σημαίνουν κυριολεκτικά «διάνοια», «νοημοσύνη», «σοφία» ή «ανώτατη γνώση». Αναφέρονται πιο συγκεκριμένα στη νοημοσύνη και στην ανώτατη γνώση που κατέχει ένας Βούδας χάρη στην πλήρη κατανόηση των Τεσσάρων Ευγενών Αληθειών,[1] τις οποίες θα αναλύσουμε στα ακόλουθα κεφάλαια. Ωστόσο, στις δυτικές γλώσσες μεταφράζονται μεταφορικά ως «Φώτιση» ή «Αφύπνιση», και η παράγωγη λέξη «Buddha» ως «Φωτισμένος» ή «Αφυπνισμένος».
Ο ιδρυτής του Βουδισμού ήταν ο Σιντχάτχα Γκόταμα,[2] γνωστός ως ο ιστορικός Βούδας Γκόταμα, ο οποίος γεννήθηκε, σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της Ουνέσκο, το έτος 623 π.Χ., περίπου πριν από 2.646 χρόνια.[3] Πέτυχε τη Φώτιση σε ηλικία τριάντα πέντε ετών, δίδαξε επί σαράντα πέντε χρόνια και πέθανε ειρηνικά σε ηλικία ογδόντα ετών.
Η ιστορικότητα του Βούδα
Υπάρχουν πολλά αδιάσειστα στοιχεία που υποστηρίζουν τη γνησιότητα της ιστορικής προσωπικότητας του Βούδα Γκόταμα, τα οποία είναι πολύ περισσότερα και πιο εντυπωσιακά από ό,τι είναι ευρύτερα γνωστό. Παρόλο που μερικές μεταγενέστερες αφηγήσεις για τη ζωή του, όπως η ιστορία της γέννησης, της Φώτισης και του θανάτου του, είναι μερικές φορές συνυφασμένες με μύθους και θρύλους, υπάρχουν αρχαιολογικά, κειμενικά και επιγραφικά στοιχεία που παρέχουν μια αξιόπιστη ιστορική βάση για την ύπαρξή του. Συγκεκριμένα:
1. Αρχαιολογικά στοιχεία: Η ανακάλυψη αρχαίων πόλεων, μνημείων και επιγραφών σε διάφορες τοποθεσίες που σχετίζονται με τη ζωή του Βούδα έχει προσφέρει απτά στοιχεία για την ύπαρξή του. Μερικές από τις πιο σημαντικές τοποθεσίες είναι το Λούμπινι (ο τόπος γέννησής του), η Μποντ Γκάγια (όπου πέτυχε τη Φώτιση), το Σάρνατ (όπου έδωσε το πρώτο του κήρυγμα) και η Κουσινάρα (όπου πέθανε).
2. Κειμενικά στοιχεία: Τα πρώιμα βουδιστικά κείμενα, όπως ο Κανόνας Πάλι, περιέχουν Ομιλίες που αποδίδονται στον Βούδα και συνδέονται με αφηγήσεις για τη ζωή του. Αυτά τα κείμενα μεταδόθηκαν προφορικά και αργότερα, τον 1ο αιώνα π.Χ, αποτυπώθηκαν γραπτώς. Ωστόσο, παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για το ιστορικό πλαίσιο και τις διδαχές που αποδίδονται στον Βούδα, οι οποίες έχουν επιβεβαιωθεί από ιστορικούς μελετητές. Η ακρίβεια και η αυθεντικότητά τους υποστηρίζεται από το γεγονός ότι παρέχουν πληροφορίες για ιστορικούς να καταγράψουν την ιστορία της Ινδίας κατά τη διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ. Τα κείμενα αντιπροσωπεύουν τα αρχαιότερα αξιόπιστα γραπτά αρχεία στην Ινδία, καθώς παρέχουν μια εμπεριστατωμένη εικόνα του κοινωνικο-οικονομικού, πολιτιστικού και πολιτικού πε-ριβάλλοντος και των συνθηκών στη διάρκεια της ζωής του Βούδα, καθώς και των συγχρόνων του, όπως ο βασιλιάς Bimbisara, ο βασιλιάς Pasenadi Kosala κ.λπ. Τα ονόματα των τόπων όπου σημειώθηκαν σημαντικά γεγονότα στη διάρκεια της ζωής του Βούδα και τα οποία καταγράφονται στα κείμενα εξακολουθούν να υφίστανται ακόμα και σήμερα, ελαφρώς τροποποιημένα ως προς την ορθογραφία και την προφορά, π.χ. Rājagaha Rājagṛiha, Rājgir.
3. Επιγραφές: Τα διατάγματα του αυτοκράτορα Ασόκα (βασίλεψε μεταξύ 268 και 232 π.Χ.), ενός ισχυρού ηγεμόνα που ασπάστηκε τον Βουδισμό και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διάδοσή του, παρέχουν επιγραφικά στοιχεία για την ύπαρξη του Βούδα. Αυτές οι επιγραφές, που βρέθηκαν σε ολόκληρη την ινδική χερσόνησο, αναφέρονται στον Βούδα και στις διδαχές του.
4. Τα λείψανα του Βούδα: Μετά τον θάνατο του Βούδα, το σώμα του αποτεφρώθηκε και τα λείψανά του διαμοιράστηκαν σε οκτώ βασίλεια στην Ινδία. Κάθε βασιλιάς έχτισε ένα μνημείο για να τοποθετήσει το μερίδιο των λειψάνων που του είχε δοθεί. Δύο αιώνες αργότερα, ο αυτοκράτορας Ασόκα συνέλεξε πολλά από αυτά τα λείψανα και τα διένειμε σε όλη την αυτοκρατορία του. Οι επιγραφές σε αυτά επιβεβαιώνουν ότι τα λείψανα ανήκουν στον Βούδα Γκόταμα. Ορισμένα από αυτά τα λείψανα που δεν άγγιξε ο αυτοκράτορας Ασόκα ανακαλύφθηκαν πριν από εκατό χρόνια και οι επιγραφές τους αποδεικνύουν την αυθεντικότητά τους.
5. Ιστορική συγχρονικότητα: Ο Βούδας αναφέρεται στα έργα άλλων σύγχρονων Ινδών φιλοσόφων και θρησκευτικών προσωπικοτήτων, όπως ο ηγέτης Μαχάβιρα των Τζαϊνιστών και οι πρώιμοι στοχαστές των Ουπανισάδων. Το γεγονός αυτό αποτελεί ακόμα ένα στοιχείο που αποδεικνύει την ύπαρξη του Βούδα και του συγκεκριμένου ιστορικού πλαισίου.
Παρότι είναι σημαντικό να προσεγγίζουμε τη μελέτη της ζωής του Βούδα με κριτική ματιά, λαμβάνοντας υπόψη το ενδεχόμενο της υπερβολής και της παραποίησης με την πάροδο του χρόνου, τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία υποστηρίζουν την ιστορικότητα του Βούδα Γκόταμα ως πραγματικής προσωπικότητας που έζησε στην αρχαία Ινδία και ίδρυσε τον Βουδισμό. Στο Κεφ. I θα γίνει λεπτομερής αναφορά στα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία, ιδιαίτερα στα αρχαιολογικά.
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο σε pdf κάνοντας κλικ εδώ
[1] «Imesaŋ… catunnaŋ ariyasaccānaŋ yathābhūtaŋ abhisambuddhattā… Sammā Sambuddho’ti vuccati». S V, Sammāsambuddha-sutta, σ. 433.
[2] Siddhattha Gotama ή Siddhārtha Gautama στα σανσκριτικά.
[3] https://whc.unesco.org/en/list/666.